Terminem „okluzja" prezentuje się pewien obszar położeń żuchwy w kontakcie do szczęki, lub stanów artykulacyjnych, w jakich zęby przeciwstawne, tzn. idealne oraz niskie, są ze sobą w związku. Dzieli się okluzję, czyli połączenie centralne, w jakim zęby komunikują się ze sobą dużą kwotą punktów (synonim - położenie miedzyguzkowe), oraz olduzję dotylną, doprzednią i tylną, podczas których wynika zmniejszenie kontaktów zębowych.
Kleinrok, Maślanka i Pihut postawiliśmy w roku 2006 następującą definicję pojęć dotyczących normy zwarciowej.
Prawidłowe zwarcie centryczne:
- równoczesny kontakt wszystkich zębów bocznych w dotylnym położeniu zwarciowym żuchwy, dobrym z prawidłowym położeniem głów żuchwy w charakterystycznym położeniu żuchwy;
- równoczesny, wielopunktowy i równomierny kontakt zębów bocznych w optymalnym zaguzkowaniu zębów, jednoznacznym z czystym położeniem głów żuchwy w pierwszym miejscu żuchwy;
- brak kontaktu w obwodzie zębów przednich w dotylnym położeniu zwarciowym żuchwy (ok. 0,3 mm);
- brak związku w terenie zębów przednich w klimacie zaciskania zębów w optymalnym zaguzkowaniu zębów bez kłopotu;
- lekki kontakt zębów wysokich w terminie silnego zaciskania zębów w końcowym zaguzkowaniu zębów;
- brak klinicznie uchwytnego poślizgu centrycznego.
Uwaga! Kryteria te zaczynają zarówno w przykładach z odpowiednim zgryzem, kiedy i przykładach z wadami zgryzowymi i(lub) zębowymi.
Prawidłowe zwarcie ekscentryczne:
- grupowy kontakt zębów przednich w przebiegu doprzedniego i doprzednio--bocznych zwarciowych ekscentrycznych ruchów żuchwy;
- prowadzenie doprzednie (prowadzenie sieczne): doprzedni ruch zwarciowy z dostępem obydwu siekaczy wewnętrznych lub wewnętrznych oraz bocznych w szczęce;
- prowadzenie boczne przez Idy, z wyłącznym kontaktem kłów w klimacie granicznych ruchów bocznych lub
- prowadzenie boczne grupowe, z równoczesnym związkiem w obrębie kłów i guzków policzkowych zębów przedtrzonowych w terminie granicznych ruchów bocznych;
- brak związku w kraju zębów trzonowych i przedtrzonowych w losu prowadzenia doprzedniego i bocznego przez kły oraz
- brak kontaktów w kręgu zębów trzonowych oraz guzków podniebien-nych zębów przedtrzonowych wysokich i językowych guzków zębów przedtrzonowych dolnych w losu prowadzenia grupowego.
Kryteria te dotyczÄ… zdecydowanie w losach z czystym zgryzem.
Według Majewskiego okluzję, uprzednio tłumaczoną jako artykulacja zwarciowa (synonimy: zwarcie, zgryz), obecnie (2007) utrzymuje się za wzajemny stały i kreatywny kontakt powierzchni żujących zębów przeciwstawnych łuków.
Według tegoż jednego autora okluzja charakterystyczna istnieje to „zwarcie centralne, olduzja prawidłowa, maksymalne zaguzkowanie, maksymalna interkuspida-cja, olduzja statyczna (centric occlusion) - wielapunktowy kontakt zębów przeciwstawnych, przy zachowanej wysokości zwarciowej, który trwa w owocu obustronnie równomiernego skurczu mięśni, przywodzących i usuwających żuchwę (stąd nazwa pozycja mięśniowa). Żuchwa osiąga się tymczasem w założeniu swobodnego zwarcia, przyjmowanego odruchowo, a jej mózg jest dobrany z prostą środkową ciała".
Podczas przywodzenia żuchwy do szczęki idealnym modelem olduzji będzie taki los, w którym dołączy do górnego i równoczesnego kontaktu powierzchni zwarciowych zębów przy niewielkim napięciu mięśniowym. Daje zatem na współczesne aktywowanie receptorów przyzębia. W wzajemnym systemie, którym jest wzór stomatognatyczny, równoczesne generowanie stanowi istotnym warunkiem, aby mięśnie były przydatne chodzić w pomoc skoordynowany na możliwie najniższym stopniu >> aktywności (Beyron).
Według Ramfjorda u 95% populacji pierwszy kontakt zębów jest w założeniu dotylnym żuchwy, nie po niskim poślizgu dołącza do olduzji centralnej. Ten poślizgowy ruch przenosi się w położeniu centralnym żuchwy (slide in centric). Olduzja centralna (zwarcie centralne) oraz przywiązane z nim rozmieszczenie żuchwy jest liczbą regularną i powtarzalną u znanej jednostki.
Trwa też danie w starciu centralnym opisywane jako long centric łub freedom in centric, które cechuje pewną wolność w płynięciu żuchwy do centralnej olduzji, przy której prawdopodobny jest większy spacer poślizgowy, wypływający z książki przedniej, bocznej lub bocznej. Według Zarba long
centric nie odchodzi w uzębieniu naturalnym, tylko stanowi sztucznie dostarczany przez stomatologów podczas terapii okludalnej. Uważa on jednocześnie że owy wariant dojeżdżania do pierwszej olduzji jest dobrze akceptowany przez chorych.
Przy przesuwaniu żuchwy na kraje w porządku kontaktu łuków zębowych pewne zęby rozumieją się ze sobą, zapewniając prowadzenie zębowe, podczas jak inne zęby związek ten tracą. Według teorii tzw. olduzji zrównoważonej czy zbalansowanej zęby po części robiącej i balansującej powinny obcowań ze sobą w kontakcie podczas treningów bocznych. W gnatologicznej koncepcji olduzji kieł po części tworzącej że stanowić typowym zębem kontaktującym czy rozwijającym podczas bocznych ruchów żuchwy.
W uzębieniu naturalnym, określanym jako ważne, kontakty powierzchni żujących zębów bocznych są punktowe, oraz ich guzki nie zapoznają się ze sobą, i tylko z bruzdami zębów przeciwstawnych. W ciągu starzenia się organizmu, w wagę upływu lat, guzki zębowe ulegają starciu, w udziału z czym dołącza do rozszerzenia się powierzchni kontaktu. Przy nadmiernym, niefizjologicznym ścieraniu się zębów płynie do związków płaszczyznowych.
Arnold i Frumker uważają, że generalną zasadą terapii okludalnej jest likwidacja związków pomiędzy guzkami zębów konkurencyjnych.
Na powierzchniach żujących zębów cechuje się guzki zwarciowe i ar-tykulaeyjne lub stanowiące i niedecydujące wysokości zwarcia (suppor-ting and nonsupporting cusps). Guzkami zwarciowymi są guzki policzkowe zębów niskich i guzki językowe zębów górnych (ryc. 35). Guzkami artyku-lacyjnymi są guzki policzkowe zębów zewnętrznych i językowe zębów dolnych.